1993-1996

Худалдаа үйлдвэрийн яаманд Мэргэжилтэн

1996-1999

Гадаад харилцааны яаманд Мэргэжилтэн, Атташе

1997-1999

ГХЯ, Монгол, Хятадын Засгийн газар хоорондын Комиссын газар Хариуцлагатай нарийн бичгийн дарга

1999-2003

Монгол улсаас БНХАУ-д суугаа ЭСЯ-д Худалдаа, эдийн засгийн асуудал хариуцсан атташе, 3, 2, 1-р нарийн бичгийн дарга

2003-2004

Газрын тосны газар Хэрэг эрхлэх газрын дэд дарга

2006-2008

Төрийн өмчийн хорооны Тамгын газарт Дарга бөгөөд дэд дарга

2008-2011

Монгол улсаас БНХАУ-д суугаа ЭСЯ-д Худалдаа, эдийн засгийн зөвлөх

2011-2012

Гадаад Харилцааны Яам Гадаад худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны газрын захирал

Монголын Худалдаа, эдийн засгийн хөгжлийг дэмжих нийгэмлэгийн Тэргүүн

1994-1996

Гадаад хэргийн яамны Ази, Африкийн газарт атташе

1998-2000

Нэгдүгээр газар, Гадаад худалдаа, хамтын ажиллагааны газарт мэргэжилтэн

2000-2002

Олон талт хамтын ажиллагааны газрын дэд захирал

2002-2008

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн гадаад бодлогын зөвлөх

2008-2011

Гадаад харилцааны яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга

2011-2012

Монгол Улсын Ерөнхий сайдын зөвлөх

2013

Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд

2014-2015

Барилга, хот байгуулалтын сайд

2015 оноос

Нийслэлийн Сүхбаатар дүүргийн МАН-ын хорооны дарга

2016 оноос

Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн

2016 оноос

Хүний эрхийн дэд хорооны дарга

2017 – 2020

Монгол Улсын Засгийн газрын гишүүн, Гадаад харилцааны сайд

2009.11.12-2012.08.17

Гадаад харилцааны сайд

Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байлын үзэл баримтлалд нийцүүлэн гадаад бодлогын үзэл баримтлалыг шинэчлэн УИХ-аар, гадаад бодлого, түүний үйл ажиллагааны нэгдсэн зохицуулалтыг сайжруулах тогтоолыг Засгийн газраар тус тус батлуулсан.

Дипломат ажилтны сахилгын тусгай дүрэм”-ийг Засгийн газраар батлуулж, “ГХЯ-ны хүний нөөцийн бодлогын үндсэн чиглэл”-ийг гаргаж мөрдүүлэн ажилласан.

Дипломат албаны 100 жилийн ойг тэмдэглэх арга хэмжээний хүрээнд анхны тэргүүн сайд Чин ван М.Ханддоржийн өргөөг ГХЯ-ны мэдэлд шилжүүлэн авч ёслол хүндэтгэлийн цогцолбор олгох асуудлыг шийдвэрлэсэн.

ГХЯ-ны дэргэдэх Сургалт, судалгааны төвийн үйл ажиллагааг эхлүүлсэн

Монгол улсын гадаад бодлогын нэгдмэл, залгамж чанарыг хангах, улс орны тогтвортой хөгжлийн зорилгод нийцсэн, бие даасан, нээлттэй, олон тулгуурт гадаад бодлогын чиг шугамыг тууштай баримтлан, хоёр хөрш болон гуравдагч хөрш улс орнуудтай харилцаа, хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх, яамны хүний нөөцийг бэхжүүлэх, гадаадын хөрөнгө оруулалт, зээл, тусламжийн эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх, үр өгөөжийг дээшлүүлэх, гадаад харилцааг эдийн засагжуулах хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд анхаарал тавин ажилласан.

2008.09.18-2009.10.29

Гадаад харилцааны сайд

Өмнөх Засгийн газрын Үйлдвэр худалдааны яамыг татан буулгаж, түүний зарим нэгжийн чиг үүргийг ГХЯ- нд нэгтгэн Гадаад харилцааны яам болгон өөрчилсэн.

2008

Засгийн газрын 65-р тогтоолыг үндэслэн 2009 оны эхээр ГЭЗГ-ын харьяанд хилийн боомтын бодлого хариуцсан тасгийг шинээр байгуулсан.

Монгол Улсаас ОХУ-д төлөх их өрийн асуудлыг хэлэлцэх ажлын хэсгийг удирдаж, түүнийг улс төр, дипломатын аргаар шийдвэрлэхэд онцгой үүрэг гүйцэтгэсэн.

2007.12.05-2008.09.19

Гадаад хэргийн сайд

Монгол Улс, Тусгаар улсуудын хамтын нийгэмлэгийн орнуудын хоорондын найрсаг харилцаа, хамтын ажиллагааны уламжлал, залгамж чанарыг хадгалж, бататган хөгжүүлэх, зарим оронтой харилцааг шинэ шатанд гарган идэвхжүүлэх, эдийн засгийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн хөгжүүлэхэд анхаарч ахиц гаргасан.

Тэргүүлэх чиглэлийн бусад орон болон хандивлагч улс орнуудтай түлхүү ажиллаж, уламжлалт харилцаатай орнуудаас гадна шинэ түнш орнуудтай харилцааны зөв эхлэл тавьж, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх, гадаадын хөрөнгө оруулалт, зээл тусламжийн эх сурвалжийг нэмэгдүүлэх, түүний ашиглалт, үр өгөөжийг дээшлүүлэхэд ихээхэн анхаарал тавьж ажилласан.

2006.01.28-2007.12.05

Сайдаар ажилласан хугацаа

2006-10-25

Засгийн газрын 256-р тогтоолоор ГХЯ-нд Санхүү, эдийн засгийн газрыг нэмж байгуулсан. Үүнээс өмнө ДБҮААГ-ын Санхүү, эдийн засгийн хэлтэс нь ГХЯ, ДТГ-ын төсөв, санхүүг хариуцан ажилладаг байсан.

Их Монгол Улс байгуулагдсаны 800 жилийн ойн хүрээнд гадаад харилцааг идэвхжүүлэх, улс орноо дэлхий дахинд таниулах, олон улсын нэр хүндийг бэхжүүлэхэд чиглэн ажилласан. Ойн арга хэмжээнд 50 орчим орны 400 гаруй зочин төлөөлөгч айлчилсан.

ГХЯ-ны барилгын иж бүрэн засвар, уулзалт хэлэлцээний өрөө танхимын тавилгыг шинэчлэх хөрөнгийн асуудлыг шийдвэрлүүлэн гүйцэтгүүлсэн. Уулзалт, хэлэлцээний өрөөнүүдэд үндэсний онцлогыг тусгасан нэрийг өгсөн.

АНУ-ын Мянганы сорилын сантай гэрээ байгуулах үндэсний зөвлөлийн гишүүнээр идэвхтэй ажиллаж, монголын талын боловсон хүчний сонголт, үйл ажиллагааг гардан гүйцэтгэх, Удирдах зөвлөлийг байгуулах, үйл ажиллагааг нь жигдрүүлэх ажлыг санаачлан удирдан зохион байгуулсан.

2006-01-04

ГХТА-ын барилгын засварын ажлыг дуусган архив нүүж орсон. 04-12 сард ГХТА-т БНСУ- ын Олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллагын 300.000 ам долларын санхүүжилтээр хэрэгжүүлсэн “Цахим архив” төслийг амжилттай дуусган архивын баримтыг цахим-онлайн хэлбэрээр ашиглах боломж бүрдсэн.

Үндэсний аюулгүй байдлын болон гадаад бодлогын үзэл баримтлалыг тууштай хэрэгжүүлэх, Монгол Улсын олон талт хамтын ажиллагааг идэвхжүүлэх, ОХУ, БНХАУ-тай сайн хөршийн харилцан итгэсэн түншлэлийн харилцааг тууштай хөгжүүлэх, АНУ, Япон, Европын Холбоо зэрэг өрнө, дорнын өндөр хөгжилтэй орнуудын эдийн засгийн бодит сонирхлыг Монголд бий болгох замаар улс орны хөгжлийг хурдасгах, аюулгүй байдлыг бэхжүүлэхэд идэвхтэй ажилласан нэр хүндтэй, төрийн туршлагатай зүтгэлтэн юм.

1988-1991

ГХЯ-нд атташе

1991-1995

НҮБ-ын дэргэд суугаа БТГ-т гурав, хоёрдугаар нарийн бичгийн дарга

2004.09-2006.01.13

Гадаад хэргийн сайд

2016.07.23-2017.10.20

Гадаад харилцааны сайд

2005.08

ГХЯ-ны дэргэд байрлах Чаплин баар зэрэг үйлчилгээний газрууд түрээслэн үйл ажиллагаа явуулдаг байрыг суллан ГХТА-ыг оруулах шийдвэрийг Сайдын зөвлөлөөс гаргасан.

Гадаад бодлогын тэргүүлэх чиглэлүүдээр хоёр талын харилцаа, хамтын ажиллагааг улс төр, эдийн засаг соёл, хүмүүнлэгийн агуулгаар өргөтгөх, бүс нутгийн хэмжээнд өрнөж буй олон талт үйл явцад идэвхтэй оролцох, хилийн чанадад байгаа монгол иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийн хууль ёсны эрх ашгийг хамгаалах механизмыг боловсронгуй болгох, гадаад сурталчилгааны ажлыг сэргээн улс орныхоо нэр хүндийг гадаадад өргөх, эерэг ойлголтыг бүрдүүлэх, дипломат албыг чадварлаг, мэргэшсэн, тогтвортой боловсон хүчнээр бэхжүүлэхэд гол анхаарлаа хандуулан идэвх чармайлттай ажилласан.

АНУ-ын Ерөнхийлөгч Ж.Буш анх удаа Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийсэн нь олон улсын тавцанд Монгол Улсын нэр хүндийг өргөх, хоёр талын харилцаа хамтын ажиллагааг гүнзгийрүүлэхэд түүхэн ач холбогдолтой үйл явдал болсон.

Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайд

1972-1980

ГЯЯ-ны ОУБХ-т атташе, гурав, хоёрдугаар нарийн бичгийн дарга

1980-1984

Нью-Йорк дахь БТГ хоёр, нэгдүгээр нарийн бичгийн дарга

1985-1990

ГЯЯ- ны Хэвлэл, мэдээллийн хэлтсийн дарга

1990-1996

Нью- Йорк дахь БТГ-т Байнгын төлөөлөгчийн орлогч, Байнгын төлөөлөгч

2000.08.09-2004.09

Гадаад хэргийн сайд

2001

Дипломат албаны 90 жилийн ойгоор гадаад харилцааны 1911-2001 оны түүхийг харуулсан музей байгуулсан нь анхдагч бөгөөд шинэлэг ажил болсон.

Монгол Улсын аюулгүй байдал, тусгаар тогтнолыг бэхжүүлэх, гадаад харилцааг өргөжүүлэн хөгжүүлэх талаар Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт тусгагдсан гадаад бодлогын зорилт, чиглэлийг хэрэгжүүлэхэд дорвитой хувь нэмэр оруулсан.

Монгол, НҮБ-ын харилцааны салбарт олон жил идэвх зүтгэл, үр бүтээлтэй ажиллаж, энэ чиглэлээр манай тэргүүлэх ажилтан болтлоо нарийн мэргэшсэн дипломатч юм. Тэрбээр Байнгын төлөөлөгч, Сайдын хувиар НҮБ-ын ЕА-н удаа дараагийн чуулга, Эвсэлд нэгдээгүй орнуудын ГЯЯ-ны сайд нарын болон төр засгийн тэргүүн нарын бага хурлууд зэрэг олон арван арга хэмжээнд улс орноо төлөөлөн оролцож, байр сууриа илэрхийлж ажилласан. Түүнчлэн өөрчлөлт шинэчлэлтийн бодлогын дагуу тус улсаас НҮБ, олон улсын бусад байгууллагын үйл ажиллагаанд оролцох чиг баримтлал боловсруулах, эдгээр байгууллагуудтай явуулах хамтын ажиллагааг идэвхжүүлэх тусламжийн шинэ эх сурвалж олох талаар хийж буй судалгааны ажлыг удирдах зэргээр идэвх санаачлагатай ажилласан.

Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд

1996-1998

ГХЯ-ны Нэгдсэн бодлогын газрын дарга, Нью-Йорк дахь БТГ-т зөвлөх

1998.12.08-2000.08.09

Гадаад харилцааны сайд Анхны эмэгтэй Гадаад харилцааны сайд.

1999-02-24

Сайдын өдрийн 18-р тушаалаар Гадаад бодлогын судалгааны төвийг ГХЯ-ны дэргэд байгуулж, түүний дүрэм, удирдах зөвлөлийн бүрэлдэхүүнийг баталсан. Сайдаар ажиллах хугацаандаа хоёр хөрштэйгөө тэнцвэртэй харилцах асуудал доголдож буйг соргогоор ажиглан улс төрийн яриа хэлэлцээг эрчимжүүлэх, давтамжийг хадгалах, өндөр хэмжээний айлчлал солилцох, хамтын ажиллагааны асуудлаар ахиц гаргах, соёлын хамтын ажиллагааг урагшлуулах, худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх зорилт дэвшүүлэн ажилласан.

Аюүйлгүй байдлын олон тулгуурт орчин бүрдүүлэх зорилт тавин ажиллаж, АСЕАН-ны бүс нутгийн чуулганы үйл ажиллагаанд оролцсоноос гадна, Монгол Улсын олон улсын аюулгүй байдал, цөмийн зэвсэггүй статусын тухай НҮБ-ын ЕА-н тогтоолыг хэрэгжүүлэх чиглэлээр идэвхтэй ажилласан.

Монголд хандивлагч орнуудын уулзалтыг анх удаа Улаанбаатар хотноо амжилттай зохион байгуулсны үр дүнд 320 сая ам.долларын зээл, тусламжийг Монголд үзүүлэх шийдвэр гарсан.

1998.04.23-07.24

Сайдаар ажилласан хугацаа

Монгол Улсын гадаад харилцаа, хоёр болон олон талт хамтын ажиллагааг эдийн засгийн агуулгаар баяжуулах зорилтыг түлхүү анхааран ажиллаж байв.

1996.08.09-1996.10.10

Гадаад харилцааны дэд сайд

1996.10.10-1998.04

Гадаад харилцааны сайд

1996.08-1996.10

хооронд Гадаад харилцааны сайдыг Ерөнхий сайд М.Энхсайхан хавсарч байсан. Энэ үед Сайдын 1996 оны 176-р тушаалаар дипломатчдын дипломат албан тушаал, дипломат цолыг устгаж, мэргэжилтэн хэмээн томилсон. Энэ байдлаар 2000 оны 08 сар хүрсэн.

Ш.Алтангэрэл Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт дэвшүүлсэн гадаад бодлогын зорилтыг хэрэгжүүлэх үүднээс уламжлалт болон шинэ түншүүдийн ашиг сонирхол, оролцоог тэнцвэржүүлэх, дэлхийн бусад орнуудтай эрх тэгш, харилцан ашигтай харилцаа, хамтын ажиллагааг шинэ нөхцөлд боломжтой бүх чиглэлээр идэвхжүүлэх улс орноо сурталчлан таниулахад анхаарч ажилласан.

Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин

1999

“Хүндэт дипломатч тэмдэг”-ээр шагнагдсан.

1976-1982

ГЯЯ-ны нэгдүгээр хэлтсийн дарга

1982-1984

ГЯЯ-ны орлогч сайд

1984-1987

БНМАУ-аас ЗСБНХУ-д суугаа ЭСЯ-нд Элчин зөвлөх

1988.06.22-1992

ГЯЯ-ны сайд

1992-1996-07-29

Гадаад харилцааны сайд

1991

Дипломат албаны 70 жилийн ой, дипломат албаны өдрийг өвөрмөц хэлбэрээр тэмдэглэхээр шийдвэрлэн Чин ван М.Ханддоржийн нэрэмжит шатрын анхны тэмцээнийг зохион байуулсан.

1991-12-27

Сайдын өдрийн 373-р тушаалаар ГХЯ- ны дээд шагнал “Хүндэт дипломатч” тэмдэг, үнэмлэхний загвар, тэмдгийн дүрмийг баталсан.

1992-12

Зөвлөлтийн сүүлчийн танк, цэрэг Монголын хилийн дээсийг алхаж нутаг буцсан.

Гадаад бодлогыг шинэчлэх хариуцлагатай бөгөөд нэр төртэй үүргийг амжилттай гүйцэтгэж, гадаад бодлогыг үзэл сурталжсан өрөөсгөл хандлагаас ангижруулж, тэргүүлэх чиглэлүүдийг тогтоох, үндэсний эрх ашгаа дээдэлсэн, бие даасан, эвсэлд үл нэгдэх, олон тулгуурт гадаад бодлогыг боловсруулан хэрэгжүүлэх ажлыг гардан удирдаж байсан. Монгол Улсын гадаад бодлогын үзэл баримтлалыг боловсруулалцаж, батлуулсан.

Ц.Гомбосүрэн нь нэртэй орчуулагч-дуун хөрвүүлэгчдийн нэг юм. ШУА-ын ОУСХ-ийн хүндэт доктор, Монгол Улсын соёлын гавьяат зүтгэлтэн

Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайд

1981-1985

ХБНСЮУ-д Элчин сайд

1970.11.20-1976.08.21

Монгол орны ХАА, ялангуяа газар тариалангийн салбарт дэвшүүлсэн зорилт, гадаад бодлогын үндсэн чиглэлийг хэрэгжүүлэхэд өөрийн бүтээлч амьдрал, мэдлэг туршлага, ажил үйлсээ зориулж, ХАА-н үйлдвэрлэлийг эрчимтэй хөгжүүлэхэд үнэтэй хувь нэмэр оруулсан чадварлаг мэргэжилтэн, авьяаслаг зохион байгуулагч, дипломатч, төр олон нийтийн зүтгэлтэн байсан. Тэрбээр эрхэлсэн ажлынхаа дагуу гадаад орнуудад олон удаа айлчилж, НҮБ зэрэг томоохон байгууллагуудын хурал, чуулган, зөвлөгөөнд Монголын төлөөлөгчдийг удаа дараа тэргүүлэн оролцож байсан.

Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайд

“Хүндэт дипломатч” тэмдэг

1953–1957

БНМАУ-аас ЗХУ-д суугаа ЭСЯ-нд нарийн бичгийн дарга, зөвлөх,

1957-1960

ГЯЯ-нд Өрнөд хэлтсийн эрхлэгч,

1960-1962

БНМАУ-аас БНХАУ-д суугаа ЭСЯ-нд зөвлөх

1962-1964

ЗХУ-д Дипломатын дээд сургуульд суралцсан

1964-1966

НҮБ-ын дэргэд Байнгын төлөөлөгч

1966

ГЯЯ-ны нэгдүгээр орлогч сайд

Сайдаар ажилласан хугацаа

1968.07.27-1970.11

Сайдаар ажиллаж байх хугацаанд нь манай гадаад харилцаа улам өргөжиж Дани, Турк, Сингапур, Төв Африк, Итали, Судан, Марокко зэрэг улстай дипломат харилцаа тогтоож, Япон Улстай дипломат харилцаа тогтоох тухай хэлэлцээ Москва хотноо явагдаж байсан.

Л.Тойв нэрт дипломат төдийгүй цэргийн зүтгэлтэн, 1945 оны чөлөөлөх дайнд биечлэн оролцсон ахмад дайчин, хурандаа цолтой бэлтгэл офицер хүн юм.

Мөн драмын жүжиг, нилээд олон тооны богино өгүүллэг, тэмдэглэл бичиж нийтлүүлсэн нэртэй орчуулагч, зохиолч, утга зохиолын зүтгэлтэн байсан.

1970

ГЯЯ-ны сайдаар ажиллаж байгаад өвчний учир нас нөгчсөн.

Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайд

1951-1953

ГЯЯ-нд Европын хэлтсийн орлогч эрхлэгч болон эрхлэгч

1956-1961

БНЭУ-д Элчин сайд

1962- 1963

ГЯЯ-ны нэгдүгээр орлогч сайд,

1968-1972

НҮБ-ын дэргэд суугаа Байнгын төлөөлөгч

1972-1976

НҮБ-ын Женев дэх салбарын дэргэд Байнгын төлөөлөгч

1988-1991

НҮБ-ын дэргэд суугаа Байнгын төлөөлөгч

Сайдаар ажилласан хугацаа

1963.03-1968.07

1976.08.24-1988.06

1987.01.27

АНУ-тай дипломат харилцаа тогтоосон 100 дахь орон болсон.

М.Дүгэрсүрэн нь гадаад харилцааны салбарт 38 жил ажиллахдаа боловсон хүчинд ажилсаг, шударга, зарчимч чанарыг эзэмшүүлэхээр өөрөө үлгэрлэн хөдөлмөрлөдөг, анхаарал халамж, шаардлагыг зөв хослон хэрэглэдэг байсан ба түүний хөдөлмөрийн хүмүүжлийг дамжин өсч бойжсон ажилсаг, зарчимч, хариуцлагатай үеийнхнийг бий болгож чадсанд түүний гавьяа оршино.

Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд

1953

ГЯЯ-ны Европын хэлтсийн орлогч эрхлэгч

Ёслолын хэлтсийн эрхлэгч

1955-1958

БНАСАУ

БНЭУ-д Элчин сайд

1958-1959

ГЯЯ-ны орлогч сайд

1971-1986

БНУАУ

БНАГУ

ХБНСЮУ

БНААфгУ

БНХАУ-д Элчин сайд

1959.01.17-1963.03

Сайдаар ажилласан хугацаа

1959

Яамны өргөтгөл, агуулахын барилгыг дуусган ашиглалтад авсан.

1961-10-25

Аюулгүйн зөвлөлөөр БНМАУ, Мавритан хоёр улсыг НҮБ-д элсүүлэх тухай хэлэлцэж, улмаар социалист 11 улс, мөн Энэтхэг, Индонез, Ирак, Египет зэрэг 23 орны төлөөлөгчдийн хамтран оруулсан тогтоолын төслийг Ерөнхий ассамблейн чуулганаар хэлэлцээд 1961 оны 10 дугаар сарын 27-нд БНМАУ-ыг НҮБ-ын гишүүнээр баталсан.

1962

БНМАУ ЭЗХТЗ-д элссэн.

1962-09-21

СнЗ-ийн 492-р тогтоолоор ГЯЯ-ны коллегийн дүрэм батлагдсан.

БНМАУ-ын гадаад харилцааг идэвхжүүлэн хөгжүүлэхийн төлөө мэдлэг оюунаа дайчлан ажиллаж, төр засгаас өгсөн даалгавар үүрэг, тавигдсан зорилтыг ямагт чармайлттай биелүүлж явсан ахмад дипломатч, төрийн зүтгэлтэн юм.

1954

Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин

1959

Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайд

1952-1953

ГЯЯ-нд Ерөнхий нарийн бичгийн даргын туслах,

1959-1960

БНУАУ-д Элчин сайд

1957.06.06-1958.09.19

Сайдаар ажилласан хугацаа

Монгол-Зөвлөлтийн хилийн хэлэлцээнд манай төлөөлөгчдийн тэргүүнээр оролцсон. Зөвлөлтийн төлөлөөгчдийг В.М.Молотов тэргүүлж байсан бөгөөд тэд Монгол-Зөвлөлтийн хилийн Увс аймгийн хойд хязгаарын чиглэлийн шугамыг өөрчилж Тэсийн голоос Тагнын нурууг давуулан стратегийн чухал ач холбогдол бүхий нутгийг ЗХУ- ын нутаг дэвсгэрт багтаан оруулахаар санал, газрын зураг тулган хүлээлгэхийг оролдож байсан. Сайд С.Аварзэд Зөвлөлтийн талын саналыг хүлээн авах боломжгүй, дээр үеэс тогтож ирсэн түүхэн хилийн шугам, нутаг дэвсгэрийн бодит байдалд нийцэхгүй байгааг баримтаар тайлбарлан байр сууриа хамгаалах чиг шугамыг тууштай баримталж иржээ. Тиймээс ч ЗХУКН-ын Төв хорооноос “Танай ГЯЯ-ны сайдын ажиллаж байгаа байдал Москвад гайхал төрүүлж байна” хэмээн цахилгаан утас ирүүлж байжээ. С.Аварзэдийг “Улс төрийн товчоог төөрөгдөлд оруулсан”, “Зөвлөлт- Монголын найрамдлын түүхэнд гарч байгаагүй муухай юм хийсэн” хэмээн зэмлэн буруушааж сайдын үүрэгт ажлаас нь халсан.

Олноо сайд жолооч хэмээн алдаршсан.

1950-1953

ЗХУ-д суугаа ЭСЯ-ны нэгдүгээр зөвлөх,

1953- 1956

ЗХУ-д Элчин сайд,

1957

БНУАУ-д Элчин сайд,

1962

БНЭУ-д Элчин сайд,

1973

ХБНСЮУ-д Элчин сайд

1956.04.16-1957.06.06

Сайдаар ажилласан хугацаа

1956

Анх тогтоосон дипломат ажилтны 11 цол зэргийг олон улсын жишигт нийцүүлэн өөрчилсөн.

1956-04-29

МАХН-ын УТТ-ны 119-р тогтоолоор дипломат цолтой ажилтнуудын цалинд нэмэгдэл хувь тогтоохыг СнЗ-д даалгажээ.

БНМАУ-ын гадаад бодлогыг хэрэгжүүлэхдээ аль болох олон сайн түнштэй, дайсагнагч улсгүй байх чиг шугамыг баримтлан ажиллаж, “социалист лагерь” гэгдэж байсан улс орнуудтай адил тэгш, эв найртай харилцахыг зорьж байсан. Өөрийн энэ байр сууриа хамгаалж байсны учир сайдаас өөрчилж БНУАУ-д Элчин сайдаар томилсон.

Онц бөгөөд Бүрэн эрхт элчин сайд цолтой.

1941-1947

Москва дахь ЭСЯ-нд нэгдүгээр нарийн бичгийн дарга, ГЯЯ-ны Протоколын хэлтсийн эрхлэгч

1950- 1953

БНХАУ-д Элчин сайд

1961-1964

НҮБ-ын дэргэд БНМАУ-ын Байнгын төлөөлөгч

1964-1966

БНСЧСУ

1966-1969

Египетэд элчин сайд

1969-1973

ГЯЯ-ны нэгдүгээр орлогч сайд

1973-1976

Алжирт элчин сайд

1976-1980

ГЯЯ-нд зөвлөх

1980-1985

БНЭУ-д Элчин сайд

1953.06.04-1955.06

Сайдаар ажилласан хугацаа

1953-09

Сайд Б.Жаргалсайхан дипломатч нарт 5 жил гаруй хугацаанд дүрэмт хувцас хэрэглүүлж ирсэн байдалд дүгнэлт хийж тохиолдож буй бэрхшээл, цаашид авах арга хэмжээний тухай илтэх хуудсыг нам засгийн удирдагчдад хүргүүлсэн.

1953

СнЗ-ийн 415-р тогтоолоор өдөр тутмын дүрэмт хувцас хэрэглэхийг, 1954 оны 11-р тогтоолоор ёслолын дүрэмт хувцас хэрэглэхийг зогсоож энгийн хувцсанд шилжүүлсэн.

1954

МАХН-ын УТТ-ны 7/20 тогтоолоор ГЯЯ-ны дэргэд соёлын хамтын ажиллагааны асуудлыг эрхлэх Мэдээллийн товчоо байгуулагдсан.

БНСВУ, БНЭУ-тай дипломат харилцаа тогтоосон.

Б.Жаргалсайхан улс орныхоо тусгаар тогтнолыг олон улсын тавцанд хүлээн зөвшөөрүүлэх, байр суурийг нь бэхжүүлэхэд чиглэсэн үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцож, НҮБ-ын ЕА-н удаа дараагийн чуулганд Монгол Улсын төлөөлөгчдийг тэргүүлэн оролцож улс орныхоо байр суурийг дэлхийн хамтын нийгэмлэгт илэрхийлж байсан.

Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайд цолтой

1946-1950

ГЯЯ-ны орлогч сайд

1961

БНМАУ-аас ЗХУ-д суугаа ЭСЯ-нд хоёрдугаар нарийн бичгийн дарга

1950.01.28-1953.06.04

Сайдаар ажилласан хугацаа

1946

БНМАУ-ыг НҮБ-д элсүүлэх асуудлаар Нью-Йорк хотноо очсон Монголын төлөөлөгчдийн нэг.

Польш, Болгар, Унгар, БНАГУ, Румын Улстай дипломат харилцаа тогтоож гадаад харилцаа өргөжиж эхэлсэн.

1950

ГЯЯ-ны бүтэц, зохион байгуулалтыг өөрчлөн өргөтгөв.

1951

Москвагийн ОУХДС-ыг төгссөн 5 залууг 1951.08.01-ний өдөр ажилд томилсон тушаал гарсан.

1950-1953

ГЯЯ-ыг бэхжүүлэх үүднээс нам, бусад байгууллагад ажиллаж байсан тухайн үедээ боловсролтой гэгдэх хүмүүсийг ГЯЯ-нд шилжүүлэн ажиллуулсан. Дипломат ажилтнуудыг тухайн үед нам улсын удирдах боловсон хүчин бэлтгэдэг Шинэ хүчний дээд сургуульд суралцуулж, улс төрийн боловсролыг нь дээшлүүлж байснаас гадна улс төрийн хичээл, орос, хятад хэлний хичээл заах янз бүрийн дугуйланг хичээллүүлж байсан.

1950

ГЯЯ-ны сайдаар толгойлуулсан яамны коллеги байгуулагдсан.

1950

Эцсээр ГЯЯ-ны эд хогшлыг тоолж данс бүртгэлтэй болгосон.

1951

Сайдын 45-р тушаалаар Ёслолын хэлтэст гадаад орны элчингүүдэд үйлчлэх тасгийг бий болгосноор ДБҮЭГ байгуулагдсан.

1949

Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайд цол олгосон.

1965

Намын эсрэг бүлэгт оролцсон хэмээн улс төрийн хилс хэрэг тулгасан. 1990 онд цагаатгасан.

1932.06.30-1936.03.20

БНМАУ-ын Ардын Сайд нарын Зөвлөлийн Ерөнхий сайдаар ажиллах хугацаандаа ГЯЯ- ны сайдын үүргийг хавсран гүйцэтгэж байсан.

1932-07-01

Хуралдсан 17-р Бага хурлаас гаргасан тогтоолд “Ерөнхий сайд ГЯЯ-ны сайдыг хавсарна” гэж заасны дагуу П.Гэндэн ГЯЯ-ны сайдын үүргийг хавсрах болсон.

1932-09

ГЯЯ-ны түр дүрмийг шинэчлэн баталсан.

1935-06-03

Манжуурын анхдугаар бага хурал нээгдсэн. П.Гэндэн нам, төрийн удирдах албанд ажиллахдаа Коминтерн, БХК(б)Н-ын удирдлагаас ирүүлсэн удирдамж заавар зөвлөгөөг үйл ажиллагаандаа удирдлага болгон ажиллаж байсан боловч шинэ эргэлтийн бодлогын удирдамжийг Монголын нийгмийн амьдралд хэрэгжүүлж, зүүний нугалаа завхралын хор уршгийг арилгах ажлыг удирдан зохион байгуулахдаа өөрийн гэсэн бодлого, байр суурийг баримтлах болсон юм. Үүний улмаас умард хөршийн удирдлагаас өгсөн заавар зөвлөгөөнийг хэрэгжүүлэхдээ Монголд ашигтай байдлаар хувиргах, сөрөх хандлагыг буй болгосон нь түүнийг албан тушаалаас нь холдуулах, улс төрийн хувьд буруутган хэлмэгдүүлэхийн гол үндсэн шалтгаан болжээ. П.Гэндэнгийн гүйцэтгэсэн үйл ажиллагаа нь улс орондоо учирсан эдийн засгийн хямралыг даван туулахад чиглэгдсэн бөгөөд зах зээлийн өрсөлдөөний зарчмыг дэмжин ард олны аж амьдралыг дээшлүүлэх замаар улс орноо хөгжүүлж, ардын аж ахуйтныг элдэв татварын дарамтаас чөлөөлөх, аж ахуйгаа эрхлэх идэвх сонирхлыг дэмжих, мөнгөн зээл олгох, улмаар тус улс дахь ЗХУ-ын хөрөнгийн оролцоотойгоор бий болсон худалдаа, аж үйлдвэрийн байгууллагуудыг Монголын мэдэлд шилжүүлэн, ЗХУ-д төлөх өрийг хүчингүй болгуулж, хоёр орны эдийн засгийн харилцаанд эрх тэгш, харилцан ашигтай байх зарчмыг баримтлан монголын эдийн засгийг бэхжүүлж, үндэсний аюулгүй байдлыг хангуулахад оршиж байв.

1937-11-26

Улс төрийн хилс хэрэгт баривчлагдан Москвад дээд хэмжээгээр шийтгэгдсэн. 1962 онд цагаатгасан.

1930-1931, 1939-1950

2 удаа сайдаар ажилласан.

1936-1940

Японы аюул занал бодит зүйл болж Халх голын районд 4 сар гаруй үргэлжилсэн зэвсэгт байлдаан болж Зөвлөлтийн тал геостратегийн ашиг сонирхлын үүднээс БНМАУ- ын нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдлыг сахин хамгаалж байлдсан нь манай үндэсний ашиг сонирхолтой давхацсан.

Дэлхийн хоёрдугаар дайн эхэлмэгц “Бэлэглэлийн төв комисс”-ыг байгуулж “Хувьсгалт Монгол Улс” танкийн цуваа, “Монгол ард” нисэх онгоцны эскадриль байгуулах шийдвэр гарсан. Бэлэглэлийн 8 удаагийн цувааг хүргэсэн.

1941

ГЯЯ-ны автогарааш Засгийн газрын авто баазаас тасарч байгуулагдсан.

1945-02-11

ЗСБНХУ, АНУ, Их Британий төрийн тэргүүн нарын хэлэлцээ болж Монголын статус квог “одоогийн байгаагаар” хадгалахаар тохиролцсон нь Монгол Улсын тусгаар тогтнол олон улсын эрх зүйн хэм хэмжээгээр хүлээн зөвшөөрөгдөх үндэс болсон.

1945-06-30

Хятадын Ерөнхий сайд Сун Зывэн тэргүүтэй төлөөлөгчид ЗХУ-д айлчлах үеэр хийсэн хэлэлцээний нэг үндсэн асуудал нь Монголын статус квог хүлээн зөвшөөрүүлэх асуудал байсан.

1945-08-14

Зөвлөлт, Хятадын хэлэлцээ дуусч “Гадаад Монголын тусгаар тогтнолыг оршин буй хил хязгаараар нь Хятадын Засгийн газар хүлээн зөвшөөрч байна” хэмээн мэдэгдэж ноот ирүүлсэн.

1945-10-20

Бүх ард түмний санал хураалт болж Дундад иргэн улс БНМАУ-ын тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрч 1946.02.10-нд дипломат харилцаа тогтоосон.

1946-02-01

СнЗ-ийн өдрийн хурлын тогтоолоор ГЯЯ-ыг орон байраар хангах шийдвэр гарч ГЯЯ-ны байр, 23 айлын орон сууц баригдсан.

1946-12

Засгийн газрын байрнаас нүүж хотын зочдын байр /одоогийн ХБНГУ-ын ЭСЯ/-нд ГЯЯ нүүж орсон.

1946

Мэргэжлийн дипломатч бэлтгэх анхны алхам хийгдэж Москвагийн Олон улсын харилцааны их сургуульд 6 оюутан сургаж эхлэв.

1947-02-28

СнЗ-ийн 11-р тогтоолоор дипломат ажилтны хувцсыг бий болгож, ялгах тэмдэгийн маяг тодорхойлолтыг баталсан.

1947-12-03

Бага хурлын өдрийн 93-р тогтоолоор ГЯЯ, гадаадад суугаа ЭСЯ-ны дипломат ажилтан нарын 11 цол зэргийг хуульчлан тогтоосон.

1952-1-26

БНАСАУ, Албани, БНХАУ-тай дипломат харилцаа тогтоосон. Өвчнөөр нас барсан

1912

Богд Хаант Монгол Улсын Гадаад Хэргийг Бүгд эрхлэн шийтгэх яаманд хэлмэрч, бичээч,

1923

ГЯЯ-ны Өрнөд хэлтсийн эрхлэгч,

1924-1926

Москва дахь ЭСЯ-нд хоёр, нэгдүгээр нарийн бичгийн дарга,

1928

БНМАУ-аас ЗХУ-д сууж байсан Элчин сайд.

1929-1930

ГЯЯ-ны сайд, Улсын Бага хурлын гишүүн

ЗХУ-тай эв найрамдлаа зузаатгах, Тува ард Улстай бүх талаар харилцааг зузаатгах, Герман, Франц, Хятад Улстай эрдэм боловсрол, худалдааны зэрэг хэргүүдийг цагийн байдалд нийцүүлэн харилцах, хятадын харьяат нарыг цөөтгөх явдлыг чанартайгаар явуулах, шинээр нэмж ирэхийг хянан хязгаарлах зэргээр Ардын засгийн гадаад бодлогыг хэрэгжүүлэх үйл хэрэгт бие сэтгэлээ зориулан ажиллаж байв.

1938

Хувьсгалын эсэргүү хилс хэрэгт хэлмэгдүүлсэн.

1925.11.25-1929

ГЯЯ-ны сайд

1926

Гадаадад оюутан сургах асуудлыг ГЯЯ хариуцах болсон бөгөөд 15 оюутанг Герман, Франц улсын дээд сургуульд явуулах шийдвэр гарсан.

1927-03-18

Засгийн газрын хурлаар ГЯЯ-ны үүрд дагаж явах дүрмийн төслийг хэлэлцэж “ГЯЯ-ны түр дүрэм” болгон баталсан. Энэхүү анхны түр дүрэм нь 4 бөлөг, 22 зүйлтэй байсан.

1927

ГЯЯ өөрийн төлөөний түшмэлийг хөдөө аймгуудад томилон суулгах болсон.

1937

Хилс хэргээр баривчлан хэлмэгдүүлж 1963 онд цагаатгасан.

1924.11.29-1925.11.25

БНМАУ-ын Бага хурлын гишүүн, ГЯЯ-ны сайд

ЗХУ-тай найрамдлыг улам зузаатгах, бусад гадаад улсуудаас найрамдваас зохих улсуудтай найрамдах, Дундад иргэн улстай найрамдлыг байгуулах ба бүх монгол угсаатанд эрх чөлөө олгох хэргийг цаг тухайн байдалд нийцүүлэн оролдож, улсынхаа тусгаар тогтнолыг бэхжүүлэх, түүний олон улсын нэр хүндийг өргөх, улс түмний найрамдлыг хөгжүүлэхэд юуны өмнө Орос, Хятадтай найрсагаар харилцаж, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхийг эрмэлзэн ажиллаж байсан.

Монгол Улсад суугаа гадаадын иргэдийн бүртгэлийг хошуудаар гаргасан.

1938

Улс төрийн хилс хэргээр хэлмэгдэн шийтгэгдсэн.

1923-05

Гадаад яаманд эрхэлсэн түшмэл

1923-10

Сайдаар томилогдон 11 сарын 25- ны өдөр яамны тамгыг хүлээн авч хэрэг шийтгэсэн.

1936.03.20-1939.03.07

БНМАУ-ын Ерөнхий сайд бөгөөд ГЯЯ-ны сайдаар ажилласан.

Москва дахь Элчин төлөөлөгчийн газрыг намын гишүүд чадвартай хүмүүсээр бэхжүүлэх, Элчин сайдын дүрэм, Худалдааны төлөөлөгчийн дүрэм, абан хаагчдын албан хэрэг явуулах заавар, ажилтан нарын эрх үүргийн дүрмийг анх баталаж ЗХУ-тай харилцааг гүнзгийрүүлэх арга замыг хайж ажиллахаас гадна бусад улс оронтой харилцаа тогтоох оролдлого хийж ажиллаж байсан.

1936-1937

ЗХУ-д айлчлахдаа батлан хамгаалах асуудлыг голчлон хэлэлцсэнээс гадна зам тээвэр, төмөр замыг хөгжүүлэх, хүн эмнэлэг, мал эмнэлэг алт хайгуул зэрэг улс орны хөгжлийн асуудлуудыг дэвшүүлж тавьсан.

1935-1937

Манжуур өртөөнд болсон Монгол- Манжгогийн хилийн хэлэлцээнд оролцсон Монголын дипломатууд бараг тэр чигээрээ баривчлагдан хилс яланд унасан.

1941-07-10

Москвад хилсээр цаазалсан бөгөөд 1962 оны 1 дүгээр сард цагаатгасан.

1921.07.10-1922.01.07

Монгол Улсын Засгийн газрын Ерөнхий сайд, Гадаад яамны тэргүүн сайдаар ажилласан.

Ардын Засгийн Газрын дотоод, гадаад үндсэн чиг бодлогыг боловсруулж хэрэгжүүлэхэд томоохон хувь нэмэр оруулсан.

1921-9

С.Данзаны хамт ЗОУ-д найрамдлын гэрээ байгуулах төлөөлөгчөөр ажилласан.

1921-11

Монгол, Зөвлөлт Орос Улсын хооронд анхны найрамдлын гэрээ байгуулагдсан.

1921

Монгол оронд оршин суугаа гадаадын иргэд, байгууллагын асуудлаар хууль эрх зүй, консулын албаны агуулгатай заавар, дүрэм боловсруулан хэрэгжүүлж мөрдөж эхэлсэн.

1922-08

Монголын төрийн байгууллын тухай үзэл баримтлал, гадаад олон улстай харилцах бодлого нь Д.Бодоог эхээр бүх тушаалаас чөлөөлөгдөж, “гадаадын харгис дайсны этгээдтэй сүлбээлдэн нийлж, Ардын засгийг устгаж, эзэрхэг засгийг босгохоор зөвлөлдөн явсан ба нуун дарсан” хэмээх хилс хэрэгт тулгагдан амь нас хохироход хүргэсэн.

1921.02.10-07.10-ны хооронд

Гадаад яамны тэргүүн сайдаар ажилласан.

1915 он

Да лам Дашжав нь гурван улсын Хиагтын хэлэлцээнд Монголын бүрэн эрхт төлөөлөгчдийг анх тэргүүлэн оролцож байсан.

1911-1913

Богд Хаант Монгол Улсын Гадаад хэргийг бүгд эрхлэн шийтгэх яамны дэс түшмэл, 1913-1915 онд Гадаад хэргийг бүгд эрхлэн шийтгэх яамны дэд сайд, 1921 онд Хэмжээт цаазад Монгол улсын Ардын засгийн газрын Гадаад явдлын яамны эрхэлсэн түшмэл

1913-1915

Гадаад хэргийг бүгд эрхлэн шийтгэх яамны дэд сайд,

1921

Хэмжээт цаазад Монгол улсын Ардын засгийн газрын Гадаад явдлын яамны эрхэлсэн түшмэл

1915-1919

Гадаад хэргийг бүгд эрхлэн шийтгэх яамны тэргүүн сайд.

1922.01.07-1923.10

Хэмжээт цаазад Монгол Улсын ГЯЯ-ны сайд, Ерөнхий сайдын жинхэнэ орлогч.

1921

Монгол Улс Бүгд найрамдах засаг тогтоох үйл явцад идэвхийлэн оролцож “Үндсэн хууль” зохиох комиссын даргаар ажилласнаас гадна нийт 60 гаруй хууль, дүрэм боловсруулахад оролцсон. Монгол төрийн гадаад бодлогыг дан ганц ЗХУ-тай харилцах бус, капиталист улс орнуудтай ч мөн харилцах, дотооддоо хуучин ноёд, язгууртнуудын эсрэг үйл ажиллагаа явуулах бус тэднийг улсын аж ахуйн ажилд татан оруулах, хувийн капиталыг дэмжин, иргэн бүр чинээлэг амьдрах нөхцлийг бий болгох бодлого баримтлан ажилласан.

1922

Цахилгаан шуудангийн газрыг ГЯЯ-нд нэг хэлтэс болгон харьяалуулсан.

1922-05-19

Засгийн газрын хурлаар яамдын хуучин тамгыг өөрчлөх шийдвэр гарсан.

1922-06-20

ГЯЯ шинэ болд тамгаа хэрэглэж эхэлсэн ба Ардын түр засгийн модон тамгыг ДЯЯ-нд хүргүүлжээ.

1911-12-29

Богд хааны зарлигаар Монгол улсын Засгийн газрыг таван яамтай байгуулж, тусгаар тогтнолын хэрэгт амь насаа огоорч зүтгэсэн хүмүүст хишиг хүртээгсдийн хамгийн эхэнд Ханддоржийг Тулгар төрийг байгуулах тухайн хэрэгт онц хүчин зүтгэж явсныг онцлон тэмдэглээд “...үе улиран Эрдэнэ дайчин цол, ханы ямба, давхар пүнлүү, шар хүрэм, улбар шар жолоо, нэгэн үед ногоон жууз шагнаж, шадар сайд, бүгд захирах сайд, Гадаад хэргийг эрхлэн шийтгэгч яамны тэргүүн сайдын тушаалд тохоон талбигтун” гэжээ.

1912-1913

Чин ван Ханддорж тэргүүтэй Монголын төлөөлөгчид Хаант Орост айлчилжээ. Монгол Улсын төрийн дуулал “Зуун лангийн жороо луус” дууг зохиолцож, “Эрдэнийн очир” одонг бий болгох ажлыг санаачлан хөөцөлдсөн.

1912-03

Чин ван Ханддоржийн санаачлагаар Гадаад яамны дэргэд орчин цагийн анхны бага сургуулийг нээсэн.

1912

Монгол-Оросын хэлэлцээнд оролцсон

1911-1913

Чин ван Ханддорж, эх дагина Дондогдулам нарын санаачилснаар Өндөр Жанрайсиг сүмийг босгосон.

1913-05

Орос Улсын хязгаарын Хөшөө мод (Кош-Агач) ба Монгол Улсын Ховд хотын хооронд шуудан, цахилгаан холбооны харилцаа тогтоох хэлэлцээрт Коростовецын хамт гарын үсэг зурсан.

1913

Улс үндэснийхээ төлөө олон сайн үйлсийг сэдэж зүтгэсэн тул “Сайныг удирдагч” цол шагнагдсан.

1915-02

Бусдын гарт амь үрэгдсэн., Сайдаар ажиллах хугацаандаа Орос Улстай ойртон өмгөөлөл дэмжлэгийг авч Монгол үндэстний нэгдмэл улс байгуулах, Англи, Франц зэрэг Европын орнуудтай дипломат болон худалдаа эдийн засгийн харилцаа тогтоох оролдлогыг хийж байв.